Als pedagogisch medewerker of leerkracht ben je ongetwijfeld bekend met de term ‘executieve functies’. Deze vaardigheden, zoals plannen, zelfbeheersing, werkgeheugen en flexibiliteit, zijn essentieel voor kinderen om succesvol te functioneren op school én in hun latere leven. Maar hoe ontwikkel je deze functies op een speelse manier? De oplossing is simpeler dan je misschien denkt: spelletjes spelen!
Voordat we de kracht van spelletjes verder verkennen, is het goed om kort stil te staan bij wat executieve functies zijn. Dit zijn de mentale processen die kinderen helpen om hun gedrag te reguleren en doelgericht te handelen. Ze stellen hen in staat om taken te plannen, impulsen te beheersen, flexibel om te gaan met veranderingen en relevante informatie vast te houden in het werkgeheugen. Kinderen gebruiken deze vaardigheden bijvoorbeeld als ze samenwerken in de klas, zich concentreren op een taak of keuzes maken in een complexe situatie.
Spelletjes zijn niet alleen leuk voor kinderen, maar bieden ook een rijke leeromgeving om executieve functies te ontwikkelen. Door spelenderwijs te leren, worden kinderen op een natuurlijke manier uitgedaagd om deze vaardigheden in te zetten en te versterken. En het mooie is: er zijn ontzettend veel soorten spellen die hierbij kunnen helpen!
Het spel Memory is een klassieker die het werkgeheugen van kinderen versterkt. Ze moeten zich immers de locatie van verschillende plaatjes onthouden en ze koppelen aan eerder omgedraaide kaartjes. Dit vraagt om concentratie en het vasthouden van informatie, iets waar ze in het dagelijks leven veel baat bij hebben.
Denk bijvoorbeeld aan ‘1, 2, 3 piano’ of ‘Stopdans’. Bij deze spellen leren kinderen om hun impulsen te beheersen. Ze willen misschien meteen rennen of bewegen, maar moeten op het juiste moment stilstaan. Dit oefenen in het onderdrukken van impulsen is een geweldige manier om zelfbeheersing te trainen.
Spellen als ‘Vier op een rij’ of ‘Schaken’ helpen kinderen om vooruit te denken, een plan te maken en deze uit te voeren. Ze moeten anticiperen op de zetten van hun tegenstander en hun eigen strategie daarop aanpassen. Dit soort spellen leren kinderen om met een doel voor ogen te werken en strategieën te bedenken.
Spellen waarbij regels tussentijds veranderen of waarbij kinderen snel moeten schakelen, zoals het spel ‘Uno’, helpen hen om flexibel te zijn en zich aan te passen aan veranderende situaties. Ze moeten snel nieuwe informatie verwerken en hun spelgedrag daarop aanpassen.
Als pedagogisch medewerker of leerkracht is het eenvoudig om spelletjes een vast onderdeel te maken van je dagelijkse routine. Je kunt spelletjes inzetten als opstarter van de dag, tijdens overgangen tussen lessen of als beloning na een leeractiviteit. Het mooie is dat deze spellen vaak zonder veel voorbereiding te spelen zijn en weinig materialen nodig hebben.
Daarnaast kun je kinderen ook betrekken bij het bedenken van nieuwe spelregels of variaties op bestaande spellen. Dit vergroot hun betrokkenheid én hun executieve functies worden op een nieuwe manier uitgedaagd.
Door middel van spelletjes kunnen kinderen niet alleen plezier hebben, maar ook waardevolle vaardigheden ontwikkelen die hen hun hele leven zullen helpen. Executieve functies zijn de sleutel tot succes, zowel in het klaslokaal als daarbuiten. En hoe mooi is het dat je deze ontwikkeling kunt stimuleren door iets te doen wat kinderen toch al geweldig vinden: spelen!
Dus waar wacht je nog op? Tijd om die spelletjeskast open te trekken en aan de slag te gaan!
