Gepubliceerd op 24 januari 2025
Leestijd 5 min.

Spel en de herhaling die daarbij hoort maakt alles leuker, dus leren ook! Het is dan ook geen wonder dat spel door alle leeftijden en vakgebieden verweven is in de kinderopvang en het primair onderwijs. Automatiseren is zo’n rekenvaardigheid waarbij spel heel goed werkt. Waarom gaan herhaling en spel hand in hand bij het automatiseren en hoe werkt dit in de praktijk bij kleuters? Aan het eind van deze blog weet je het!

Eerst even dit… waarom automatiseren bij kleuters?

De afgelopen jaren zijn de rekendoelen voor kleuters aangescherpt. De nieuwe rekenmethodes van groep 3 gaan uit van deze nieuwe doelen, wat betekent dat we kleuters hier goed op moeten voorbereiden. Zo geven we ze een goede start in groep 3. Eén van de voorwaarden van die goede start is leren automatiseren. En als je dit zoals bij alle kleuteractiviteiten in spelvorm doet, is het één groot feest!

Verschil automatiseren en memoriseren

Om goed te weten waar we het over hebben, is het belangrijk om eerst onderscheid te maken tussen automatiseren en memoriseren.

  • Memoriseren

Bij de vraag “Wat is 1+1?” geeft een kind het antwoord “2.” De leerkracht vraagt hoe het kind tot dit antwoord is gekomen. Het kind zegt: “Ik weet dat gewoon.” In dit geval heeft het kind de som gememoriseerd. Het antwoord zit direct in het geheugen en het kind heeft geen denkstappen meer nodig om het juiste antwoord te geven.

  • Automatiseren

Bij automatiseren kan een kind snel een antwoord geven op een rekenvraag, maar maakt het nog gebruik van een denkstapje dat maximaal 5 seconden duurt. Automatiseren is een belangrijk doel, omdat het kinderen helpt flexibel te rekenen en deze vaardigheden toe te passen in nieuwe situaties. Spel en herhaling spelen een grote rol bij het leren automatiseren.

Waarom spel en herhaling bij automatiseren?

Ten eerste: spelletjes spelen voelt niet als leren en is gewoon leuk! Goede spelletjes sluiten aan bij de belevingswereld en het niveau van kinderen. Zonder dat ze het doorhebben, doen ze belangrijke leerervaringen op! Daarnaast bevatten spelletjes vaak herhaling, wat een voorwaarde is bij het automatiseren. Herhaling wordt door veel kleuters als prettig ervaren. Door vaak dezelfde speelse handeling uit te voeren, merkt het kind dat het steeds makkelijker gaat. En dat geeft zelfvertrouwen!

Vier leuke spelvormen voor automatiseren in groep 1/2

Natuurlijk draait het spelen van spelletjes om plezier! Verbeter fouten op speelse wijze en zorg er zo voor dat de kinderen betrokken blijven en pret hebben. Tijdens het spelen van de spelletjes kun je tegelijkertijd peilen wat de kinderen al begrijpen, kennen en kunnen. Handig om steeds het juiste niveau te kunnen bepalen!

Hier zijn een aantal eenvoudig uit te voeren automatiseringsspelletjes voor groep 1-2 die veel herhaling bevatten:

Bedek de cijfers

  • Doel: Cijfers herkennen en koppelen aan hoeveelheden.
  • Wat heb je nodig? Grote dobbelsteen, speelbord met cijfers (1-6), fiches.
  • Hoe werkt het? Gooi de dobbelsteen en laat de kinderen het aantal ogen noemen. Ze leggen een fiche op het corresponderende cijfer op het speelbord. Wie als eerste alle cijfers (of meerdere keren een bepaald cijfer) heeft bedekt, wint.

Getallenmemory

  • Doel: Getalbeelden koppelen aan getallen.
  • Wat heb je nodig? Memorykaartjes: de ene helft met getalbeelden (bijvoorbeeld de dobbelsteenstructuur tot vijf of een hand met vijf vingers), en de andere helft met getallen.
  • Hoe werkt het? Kinderen spelen het spel zoals bij gewone memory. Ze koppelen telkens een getalbeeld aan het juiste getal. Voeg waar nodig uitdaging toe door geleidelijk uit te breiden tot twintig.

Flitskaarten

  • Doel: Cijfers en hoeveelheden herkennen.
  • Wat heb je nodig? Flitskaarten met cijfers en/of stippen.
  • Hoe werkt het? Laat een kaart kort zien en vraag wat erop staat. Maak het uitdagender door meerdere kaarten achter elkaar te flitsen.

Spring de som

(Voor kinderen die al toe zijn aan het spelenderwijs oefenen van eenvoudige sommen)

  • Doel: Optellen en aftrekken automatiseren.
  • Wat heb je nodig? Getallenkaartjes (1-10) en een ruimte om te springen.
  • Hoe werkt het? Leg de kaartjes verspreid op de grond. De kinderen staan op een verzamelpunt. Geef een som, zoals “2+2”, waarna de kinderen naar het kaartje met het juiste antwoord springen.

Je ziet het; ook automatiseren wordt een feestje als je het spelenderwijs aanpakt!

Wil je ook aan de slag gaan met automatiseren?

Bekijk alle bijpassende producten