De meeste peuters en kleuters tonen al vroeg een natuurlijke interesse in letters en schrijven. Ze krabbelen patronen en figuren op een stuk papier en doen alsof ze aan het schrijven zijn. Of ze lopen naar de pedagogisch medewerker, juf of meester om die te vragen een verhaaltje bij hun zelfgemaakte tekening te schrijven. Waarom is voorbereidend schrijven zo belangrijk, en wat zijn goede oefeningen? Je weet er alles van na het lezen van dit blog!
Het lijkt misschien vroeg om aan voorbereidend schrijven te denken wanneer peuters en kleuters nog druk bezig zijn met blokken en poppen, maar juist in deze vroege fase leggen ze de fundamenten voor een soepele ontwikkeling van schrijfvaardigheden. Voorbereidend schrijven gaat verder dan het hanteren van een potlood. Het omvat een scala aan vaardigheden: van fijne motoriek tot oog-handcoördinatie en van grip tot ruimtelijk inzicht. Deze bouwstenen zijn de sleutels tot succesvol leren schrijven en daarom is het belangrijk dat er op jonge leeftijd voldoende aandacht aan gegeven wordt.
Zonder een goede ontwikkeling van de fijne motoriek is het lastig om te leren schrijven. Eenvoudige activiteiten om de fijne motoriek te stimuleren zijn het kneden van klei, het rijgen van kralen of het grijpen van kleine voorwerpen met pincetten. Maar ook zelf aan- en uitkleden is een mooie en laagdrempelige manier om aan dit doel te werken (denk aan het oefenen met strikken, drukkers, klittenband, knopen, ritsen en gespen).
Bij de oog-handcoördinatie werken ogen en de handen samen om een taak te voltooien. De handen doen wat de ogen zien. Een goede oog-handcoördinatie is belangrijk voor het leren schrijven, maar ook voor veel alledaagse activiteiten zoals zelfstandig eten, spelen met een bal of het pakken van een knuffel. Het volgen van lijnen met de vinger (of een magneetpen, zoals bij dit motoriekbord) en het spelen met deze dobbelpatronen versterkt de samenwerking tussen de ogen en handen.
Begin al vroeg met het corrigeren van een foute potloodgreep. Hoe langer je wacht, des te moeilijker het wordt voor het kind om de juiste greep aan te leren! Gebruik eventueel een schrijfhulpmiddel dat geschikt is voor links- en rechtshandige kinderen. Introduceer potloden en stiften in verschillende diktes om te oefenen met de gripkracht. Begin bij de jongste kinderen met driekantige, dikke potloden en werk geleidelijk toe naar potloden met een normale greep en dikte.
Een kind dat zijn naam probeert te schrijven moet niet alleen weten hoe de letters eruitzien, maar ook begrijpen hoe ze in relatie tot elkaar passen op het papier. Hoe groot of klein mogen mijn letters bijvoorbeeld worden op dit kleine papiertje? Ruimtelijk inzicht kun je oefenen door te puzzelen, te bouwen of te spelen met een vorm- en sorteerspel.
Kinderen leren veel door te kijken en te imiteren. Jij, de pedagogisch medewerker of leerkracht, speelt hierbij een grote rol! Prikkel hun interesse door zelf het goede voorbeeld te geven. Praat eens hardop tegen jezelf hoe je je stift ook alweer moet vasthouden, voordat je een woordweb maakt. Zo worden de letters en woorden nog mooier! Laat ook je eigen plezier in woorden en schrijven zien door te zeggen ‘Wat leuk zeg, ik zie dat juf Anne een briefje aan ons geschreven heeft! We gaan snel lezen wat er staat!’ Wakker de verbeelding van je kleine schrijvers aan door te tonen dat al die wonderlijke tekens op papier een krachtig communicatiemiddel zijn waar veel plezier aan beleefd wordt.
