OBS Spitsbergen in Apeldoorn is een OAB-school, een school met een onderwijsachterstandenbeleid. Zo’n 90% van de ongeveer 100 leerlingen heeft een migratieachtergrond, er wordt lesgegeven aan vijftien nationaliteiten. Kwaliteitscoördinator Marjolijn van den Broek was niet verbaasd toen een audit uitwees dat de opbrengst van het taalonderwijs omhoog moest. “Ik vroeg me alleen af: hoe gaan we dat doen?”
De school werkt al met combinatieklassen omdat er te weinig leerkrachten zijn. Marjolijn: “We hebben dus onze handen al meer dan vol aan lesgeven. We besloten daarom niet alleen hulp in te roepen bij het kiezen van een nieuwe methode, maar vooral ook bij het invoeren.” Bij de Rolf groep werd daarom de volgende vraag neergelegd: ‘Maak ons wegwijs in het land van taal en spellingsonderwijs. Wees een critical friend en ondersteun ons bij het visietraject op taal. Begeleid ons niet alleen bij het maken van de juiste keuze maar help ons ook met het proces van invoering.’
De school wil de verbetering van het taalonderwijs koppelen aan de onderwijsvisie. Marjolijn: “Die onderwijsvisie komt er, kort gezegd, op neer dat we onze leerlingen zo ver mogelijk in de maatschappij willen brengen door ze ontwikkelingsgericht en ervaringsgericht onderwijs te geven. Vanuit de Rolf groep had Lenneke Jansen een dergelijk traject al voor het rekenonderwijs begeleid en Nicole Verdonk voor het onderwijs aan het jonge kind. Beiden in prettige samenwerking met onderwijsadviesbureau Tweemonds, een andere partner van ons. Omdat we bijzonder tevreden zijn over de onderwijsadviezen van Rolf groep, hebben we Evelien Hoekstra gevraagd om voor ons een visietraject op taal te ontwikkelen. Ook weer in samenwerking met Tweemonds.”
Wat op dat moment al duidelijk was: de online lesmethode Snappet waar OBS Spitsbergen mee werkte, schoot tekort. De audit had duidelijk aangetoond dat in het kader van kansengelijkheid de opbrengsten omhoog moesten. Marjolijn: “Voor veel van onze leerlingen is Nederlands de tweede taal. Doordat Snappet alleen met doelen en multiple choice werkt, sluit het niet goed aan bij de behoefte van onze leerlingen. Dat bleek ook duidelijk uit de audit. Wij wilden daarom overstappen op een methode met leerlijnen. Ook inoefenen op papier en veel herhalen is voor onze leerlingen heel belangrijk, dus een methode die uitsluitend online werkt was niet meer aan de orde.”
De zoektocht naar een nieuwe methode kon beginnen. Evelien wist de leerkrachten van OBS Spitsbergen goed aan het denken te zetten. Marjolijn: “Eigenlijk legde zij voortdurend de vinger op de zere plek door steeds verder te redeneren. Zo van: als je voor het ene kiest, wat betekent dat dan voor het andere? Een concreet voorbeeld is begrijpend lezen, dat ligt op dit moment onder vuur. De vraag van Evelien is dan ‘Ga je voor begrijpend lezen nog een methode volgen, of ga je kijken naar bredere oplossingen om met dieper tekstbegrip aan de slag te gaan?’ Het is heel fijn om daar als team uitgebreid van gedachten over te wisselen en samen echt verder te komen.”
Uiteindelijk werden er door de leerkrachten van OBS Spitsbergen uitgangspunten voor een nieuwe taalmethode geformuleerd:
Marjolijn: “Evelien ging heel transparant en onafhankelijk te werk: ze zette alle methodes op een rij en besprak met ons de voor- en nadelen. Het was een kwestie van aanvinken wat we op basis van de uitgangspunten wel wilden en wegstrepen wat we niet wilden. Al snel kwamen we tot de conclusie dat we Snappet zouden vervangen door Taal Actief 5. Deze methode sluit mooi aan op onze professionele leergemeenschap, en wat heel belangrijk is: naast online lessen wordt er ook uit boeken en met schriften gewerkt. Het is echt een opbrengstgerichte methode, gedifferentieerd en met veel aandacht voor spellingregels. Wat de leerlingen heel fijn vinden: ze krijgen een taaldagboek waarin ze hun eigen verhalen kunnen schrijven.”
Bij het invoeren van een nieuwe methode kom je als school voor allerlei uitdagingen te staan. Marjolijn noemt als voorbeeld de leerlingen van groep 6. “Deze leerlingen zijn tot dat moment gewend aan Snappet, hoe begeleid je voor hen de overgang naar Taal Actief 5 en hoe vul je de onvermijdelijke hiaten op? En waar we zelf niet aan gedacht hadden: je moet Estafette (technisch en begrijpend lezen) en Logo 2000 (woordenschat) een goede plek geven: hoe ga je bijvoorbeeld taalthema’s koppelen aan het gebruik van Estafette? Het is alsof je een brug aan het bouwen bent terwijl je er op loopt. Daar hebben we Evelien echt bij nodig. Zij begeleidt het proces van invoering, legt uit hoe we de methode kunnen gebruiken, bezoekt klassen, zorgt voor informatiedeling en voor het cyclisch volgen van de implementatie.”
Dit schooljaar gaat OBS Spitsbergen nog intensief door met dit traject, daarna zal het op regelmatig onderhoud aankomen. Marjolijn: “Zo gaat dat nu ook met het rekenonderwijs waarbij Lenneke ons heeft geholpen. Zij stelt ons regelmatig de vraag: ‘doen jullie nog wat je van plan was?’ Zo blijven we bij de les.”
Op de vraag hoe zij de begeleiding van de Rolf groep beoordeelt, steekt Marjolijn al haar vingers op. “Een dikke tien! Dit heeft ons heel veel tijd en discussie gescheeld. Ook de samenwerking tussen de Rolf groep en Tweemonds was erg prettig en constructief. We zijn allemaal blij met de gemaakte keuze voor Taal Actief 5 en de maatwerkaanpassingen van Evelien. Ook de leerlingen en hun ouders!”
We denken graag met je mee over een passende oplossing voor jouw school.
OBS Spitsbergen in Apeldoorn in een OAB-school, een school met een onderwijsachterstandenbeleid. Ongeveer 90% van de 110 leerlingen heeft een migratieachtergrond en er wordt dus lesgegeven aan vijftien nationaliteiten. Ze werken in groepen met leerkrachten en een leraar ondersteuner of een onderwijsassistente. Dit betekent veel aandacht voor ieder kind.