Veel mensen denken dat jonge kinderen de pengreep aangeleerd krijgen bij de kleuters of misschien pas in groep 3. Maar in de periode daarvoor gebeurt er al zoveel dat invloed heeft op het aanleren van een juiste pen (of potlood-)greep! Hoe verloopt de motorische ontwikkeling van jonge kinderen globaal en hoe kun jij als pedagogisch medewerker aan de ontwikkeling van een goede pengreep bijdragen?
Het lichaam van het jonge kind ontwikkelt zich van het hoofd naar de tenen, en van de romp naar de ledematen. Dus: van boven naar beneden en van binnen naar buiten. Dit wordt aangestuurd door de hersenen. Het is immers belangrijk dat de spieren die ervoor zorgen dat je je kunt voortbewegen zich eerder ontwikkelen dan de spieren in je handen en vingers. De motoriek verandert van grof (lopen, springen, fietsen) naar fijn (potlood vasthouden, knippen, plakken).
Peuters gebruiken beide handen en voeten evenveel en willekeurig. Tijdens de kleuterjaren ontdekken kinderen voor het eerst dat ze een linker- en een rechterkant van hun lijf hebben. Om automatische bewegingen te kunnen maken ontwikkelt een kleuter een voorkeurskant bij de handen, voeten, ogen, oren en hersenhelft. Deze twee kanten gaan leren samenwerken. Deze ontwikkelfase heet lateraliteit. Bij baby’s wordt al een begin gemaakt met de ontwikkeling van lateraliteit, namelijk tijdens het kruipen. Wist je dat lateraliteit ook bijdraagt aan de ontwikkeling van het richtingsgevoel?
Een dreumes begint al te experimenteren door met een potlood in zijn knuistje krabbels op het papier te zetten. Bij een peuter beginnen er al iets meer herkenbare vormen te ontstaan. Hij gaat al iets meer richting een fijnere greep op het potlood. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met het aanleren van een juiste pengreep. Want als de foute pengreep er eenmaal is ingeslopen, is deze moeilijk weer af te leren!
Om te schrijven heb je een goede beheersing nodig van de driepuntsgreep. Dit is de greep van de duim, wijsvinger en middelvinger. De duim en wijsvinger pakken het potlood vast, en de middelvinger ondersteunt het potlood. Met de driepuntsgreep kun je met minimale bewegingen een letter schrijven, en de beweging komt uit de vingers in plaats van de pols. Daarnaast is het belangrijk dat het kind leert om de juiste druk uit te oefenen op het potlood.
Voordat dit lukt moet er veel gebeuren! Zo moet de grove motoriek goed ontwikkeld worden voordat de fijne motoriek van een goede pengreep te beheersen is. Daarnaast moet de romp sterk zijn om het lijf in balans te houden, de bovenarm moet krachtig zijn om de onderarm te sturen, en de pols en vingers moeten stevig zijn om de hand precies te bewegen en een potlood vast te kunnen houden.
Voorop staat dat de ontwikkeling van kinderen altijd het uitgangspunt is. Bied de juiste activiteiten die aansluiten bij het kind en niet zozeer de leeftijd. Elk kind heeft zijn eigen tempo! Daarom worden hierna activiteiten en materialen genoemd die verschillende moeilijkheidsgraden hebben.
Oefeningen en materialen die de grove motoriek bevorderen zodat de romp en ledematen sterk worden zijn bijvoorbeeld:
Kinderen die motorisch al iets sterker zijn kunnen de fijne motoriek al een beetje oefenen door:
Onze adviseurs helpen je graag.
