Gepubliceerd op 16 april 2025
Leestijd 5 min.

De natuur verandert voortdurend – elke dag, elk seizoen. Door met kinderen op een onderzoekende manier naar buiten te gaan en bewust te kijken, luisteren en voelen, leren ze verbanden leggen, vragen stellen en ontdekken hoe alles met elkaar samenhangt.

In deze blog gaan we aan de slag met een buitenproject dat draait om natuurobservaties: planten die uitlopen, insecten die ontwaken, het veranderende weer en sporen van dieren. Door regelmatig dezelfde plek te observeren, bijvoorbeeld een boom, een stukje grond of een plantenbed, leren leerlingen seizoensveranderingen herkennen én onderzoeken.

Zo start je het project:

  • Kies met de groep een vaste natuurlijke plek bij school/kinderdagverblijf die je regelmatig  kunt bezoeken (bijvoorbeeld de schooltuin, een parkje of het (groene) plein).
  • Baken deze plek zo mogelijk af met natuurlijke materialen. Idee: Laat de kinderen de observatie plek als plattegrond weergeven. Handige materialen om mee te nemen zijn:
  • Maak afspraken met de kinderen over wat wel en niet mag op de natuurplek. Bijvoorbeeld insecten alleen bekijken, niet oppakken. Blaadje/tak aanraken, maar niet eraf trekken of plukken.
  • Kies een vast moment per week om te observeren – het kan al in 5-10 minuten per keer.
  • Leg de observaties vast met foto’s of laat de kinderen tekenen in bijv. een tuinschrift. Noteer alle tellingen en metingen met de datum erbij.
  • Gebruik de thema’s uit de lesmethode Onderzoekend Tuinieren als leidraad: bijvoorbeeld ‘Het weer’, ‘Zaden’, ‘Plantenonderzoek’, of ‘Dieren’.

Lente-observaties: tips en ideeën

  • Planten: Kijk welke planten, bloemen of bomen als eerste bloeien. Laat kinderen kleuren zoeken of de verschillende kenmerken (vorm, nerven, rand) van boom blaadjes benoemen. Kies een plant en meet elke week de lengte van de plant en tel de blaadjes en vertakkingen.
  • Dieren: Zoek naar insecten die ontwaken (mieren, bijen, slakken). Tel hoeveel je er ziet. Waar vond je dit insect? Beschrijf of teken het insect en de vindlocatie. Kunnen jullie het insect volgende week terugvinden?
  • Weer: Meet de temperatuur op de natuurplek. Meet ook elke week de temperatuur op een betegeld stuk schoolplein in de zon. Neem een thermometer mee en noteer de temperatuurverschillen. Steek een natte vinger in de lucht en bepaal waar de wind vandaan komt. Steek een vinger in de grond, voelt deze droog, vochtig of modderig?

Hoe nu verder?

De observaties en metingen kunnen verwerkt worden tot een poster, er kunnen staafdiagrammen ingekleurd worden of berekeningen gemaakt worden.

Welke verwachtingen hebben de kinderen op basis van de observaties? Schrijf ze op, dit wordt vervolgd…..

In de volgende blog gaan we verder met observaties in de zomer: van droogte en zonlicht tot vlinders, bijen en bloei. De natuur zit vol verhalen – als je goed kijkt, hoor je ze vanzelf.

Hebben jullie de smaak te pakken en zoek je nog meer ideeën, inspiratie en structuur voor buitenlessen? Dan is een eigen schooltuin de ideale oplossing, lees er meer over in de Green paper van Schooltuinieren.

Lees de green paper

Hebben jullie een schooltuin en zoeken jullie een doorlopende leerlijn en een duurzame methode voor alle groepen om het onderhoud beter te verdelen en zo de schooltuin te borgen binnen het schoolcurriculum? Vraag dan een zichtzending aan van dé lesmethode voor de schooltuin: Onderzoekend Tuinieren aan.

Vraag de zichtzending aan