Zó richt jij je creatieve hoek inspirerend in volgens de principes van Reggio Emilia

De Reggio Emiliabenadering wint aan populariteit in het basisonderwijs in Nederland. Deze pedagogische benadering, ontwikkeld door de Italiaanse filosoof Loris Malaguzzi in de jaren ’50, gaat uit van het idee dat kinderen honderd ‘talen’ (vormen) hebben waarin ze zich kunnen uitdrukken, maar dat ze er hiervan negenennegentig verliezen. Malaguzzi benadrukte dat kinderen al hun vormen van expressie moeten behouden en dat deze gestimuleerd moeten worden. Door je atelier, ook wel creatieve hoek genoemd, volgens de principes van Reggio Emilia in te richten, zet je hiermee een stap in de goede richting.

Vier belangrijke uitgangspunten van Reggio Emilia

Malaguzzi wilde ruimte geven aan de verschillende vormen waarin een kind zich uitdrukt. De benadering gaat uit van het competente kind dat zelfontdekkend leert.

Vier belangrijke uitgangspunten hierbij zijn:

1. Aandacht voor experiment;
2. Een ruimte met goede lichtinval en een centraal plein;
3. Het gebruik van inspirerende materialen;
4. De aansluiting bij de ontwikkeling en ideeën van het kind.

Hoe richt je je atelier in volgens de principes van Reggio Emilia?

Met deze vier uitgangspunten als basis kun je een inspirerende en overzichtelijke creatieve hoek inrichten, die helemaal in lijn is met de principes van Reggio Emilia:

• Aandacht voor experiment

  • Moedig kinderen aan om te experimenteren en nieuwe dingen te ontdekken. Laat ze bijvoorbeeld open eind materialen onderzoeken zoals knopen, pomponnetjes, veren, steentjes en schelpen. Vrij verkennen zonder specifiek doel of oordeel zorgt ervoor dat kinderen hun eigen creativiteit ontdekken.
  • Geef eens een opdracht zonder dat duidelijk is hoe het eindresultaat er precies uitziet: ‘Maak een fantasiedier met de materialen die je in het atelier vindt’.

• Ruimte met goede lichtinval en een centraal plein

  • Een lichte, uitnodigende ruimte geeft overzicht en stimuleert creativiteit en samenwerking. Natuurlijke verlichting is ideaal, omdat het een positieve invloed heeft op de stemming en energie van kinderen. Kies bij voorkeur dus een plek bij een groot raam. Als de natuurlijke lichtinval beperkt is gebruik je warme, heldere verlichting om een uitnodigende sfeer te creëren.
  • Een centraal plein kan gebruikt worden om creatief bezig te zijn, maar ook om de gemaakte kunstwerken te exposeren. Doe dit niet alleen om je trots te tonen, maar ook om het leerproces van de kinderen zichtbaar te maken. Zo leren ze te reflecteren op hun werk en zien ze hun voortgang. Als je geen centraal plein hebt, probeer je hiervoor wat ruimte te maken op de gang of in een hoekje van je groepsruimte.

• Gebruik van inspirerende materialen

  • Stimuleer creativiteit door een gevarieerd aanbod te bieden van diverse technieken en materialen in verschillende texturen, vormen en kleuren. Denk bijvoorbeeld aan waterverf, pastelkrijt, linten, klei, verf, stofresten, garen, wol en verschillende soorten papier en karton.
  • Ook buiten is genoeg inspiratie te vinden. Laat bijvoorbeeld rubbings (wrijftekeningen) maken van verschillende texturen die buiten te vinden zijn, zoals boomschors en bladeren. Of maak weeframen van takken en weef ze dicht met twijgjes, wol, grassen en bloemen.

• Aansluiting bij de ontwikkeling en ideeën van het kind

  • Zorg ervoor dat de activiteiten en materialen aansluiten bij het ontwikkelingsniveau en de interesse van de kinderen. Maak bijvoorbeeld een ecolinevlek op een groot vel papier en geef verschillende materialen waarmee deze vlek gestalte kan krijgen. Welke fantastische scheppingen ontstaan er?
  • Vermijd het tonen van een eindresultaat om kopieergedrag te voorkomen. Eigen creaties zijn veel authentieker en creatiever en zorgen voor meer trots bij het kind.
  • Geef kinderen de ruimte om een eigen interpretatie van de wereld om hen heen te maken. Fantasie mag hierin een plek hebben. Wijs niet op fouten, maar laat in plaats daarvan zien hoe het wel is: “Zie je dat de spin acht poten heeft?”

Algemene tips voor de inrichting van het atelier

• Houd het atelier overzichtelijk door de ruimte af te bakenen met de benodigde knutsel- en voorraadkasten. Zo krijgen kinderen makkelijk toegang tot de materialen en ruimen ze deze ook weer eenvoudig op.
• Creëer voldoende loopruimte om ongelukjes en stoten te voorkomen.
• In het atelier handelen kinderen met diverse natte materialen zoals verf en lijm. Met een keukentje of wasbak in de buurt kunnen ze gemakkelijk zelfstandig zichzelf en de materialen schoonmaken.
• Let op de veiligheid: maak alleen de materialen en gereedschappen beschikbaar waarvan de kinderen weten hoe ze veilig gebruikt worden en wat de afspraken erover zijn.